دوره گرما بلندمدت است؛ طبق شواهد، شرایط آب و هوایی در کشورهای خاورمیانه کم و بیش مشابه ایران است و در آن مناطق نیز افزایش دما در هر دهه حاکم است.

به گزارش ندای البرز، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی در این‌باره می‌گوید: کشور ما طی پنجاه سال گذشته و در هر دهه، به طور میانگین ۴ درجه سانتیگراد افزایش دما را تجربه کرده است، اما این بدان معنا نیست که هر سال دما نسبت به سال گذشته بیشتر باشد. درجه دما عدد ثابتی نیست و تحت تأثیر عوامل مختلف دارای نوسان است.

احد وظیفه تصریح می‌کند: متأسفانه متوسط دمای کشور نیز طی سال‌های اخیر نسبت به سال‌های قبل‌تر گرمتر است و این نشان می‌دهد که اقلیم سرزمین ما یک فرایند گرمایشی را طی می‌کند. به‌طوری که اگر ۱۰ سال گذشته را میانگین قرار دهیم، با پنج دهه قبل از آن، حدود ۲ درجه اختلاف دما داریم. در دیگرکشورهای اقلیم خاورمیانه هم شرایط این‌چنین است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در پاسخ به اینکه آیا این روند افزایش گرما طبیعی است یا نه؟ می‌گوید: مفهوم طبیعی یا غیرطبیعی در این مقوله متفاوت است. اگر این عنوان «طبیعی» را بر دمای ۳۰ سال گذشته اطلاق کنیم و آن مقیاس را نرمال در نظر بگیریم، به معنای «متوسط بلندمدت» است. همچنین واژه غیرطبیعی نیز به معنای بی‌هنجاری دما نیست، بلکه به اختلاف با میزان متوسط بلندمدت اشاره دارد و گرمتر از حد میانگین است.

او اشاره می‌کند: از پنجشنبه ۴ مرداد تا یکشنبه ۷ مرداد با توده هوای گرم مواجهیم و هیچ بعید نیست که دمای هوا در تهران به ۴۰ تا ۴۲ درجه سانتیگراد هم برسد. هرچند تجربه این دما برای تهران اتفاق تازه‌ای نیست، چراکه پایتخت دمای ۴۳ درجه را هم شاهد بوده است. به هر جهت، اوایل هفته آینده، در روزهای شنبه و یکشنبه، شیب گرما صعودی خواهد بود.

با افزایش دما، شدت تبخیر و تعرّق دریاها، رودخانه‌ها و دیگر منابع آبی هم بیشتر می‌شود و همین مسأله، ضمن کاهش ذخایر آبی، تقاضا و نیاز به آب را افزایش می‌دهد.

وظیفه در این خصوص تأکید می‌کند: این تقاضا در تمام ابعاد مطرح است؛ مثلا در محیط‌زیست، درختان و گیاهان در هوای گرمتر برای اینکه خشک نشوند و به حیات خود ادامه دهند، نیاز به آبرسانی بیشتری دارند. یا در جوامع انسانی با گرمتر شدن هوا، تقاضا و میل به افزایش مصرف آب در بین افراد، به طرق گوناگون اعم از استحمام و آشامیدن، افزایش می‌یابد. این چرخه کمبود عرضه و ازدیاد تقاضا سبب محدودیت دسترسی به آب می‌شود و خشکسالی را تشدید می‌کند.

به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، به‌لحاظ جوی و با توجه به شاخص‌های ال‌نینو و لانینو، که تعیین‌کننده وضعیت آب و هوایی فصل سرد سال هستند، در حال حاضر منطقه اقیانوس آرام در یک وضعیت خنثی به سر می‌برد و طبق برآورد شاخص‌ها، به نظر می‌رسد نیمه دوم امسال وارد فاز سرما شویم، ولی احتمالات بر این است که شرایط آب و هوایی ایران در فصل پاییز، خنثی باشد. هرچند در این دوره از سال نمی‌توان به طور دقیق پیش‌بینی کرد که ترسالی را تجربه خواهیم کرد یا خشکسالی.

او بیان می‌کند: هرچند در فصل تابستان به سر می‌بریم، اما به طور کل آب و هوای حاکم در سطح جهانی گرم‌تر از حد نرمال و میانگین بلندمدت است و یک گرمای بی‌سابقه را پدیده آورده که تا کنون در غالب نقاط دنیا وجود نداشته است. با در نظر داشتن این موارد، نمی‌توان شرایط آب و هوایی پاییز پیش‌رو را به طور دقیق و قطعی از حالا پیش‌بینی کرد، اما با توجه به روند افزایش دما و با استناد به خروجی مدل‌های عددی مختلف، احتمال قوی بر این است که پاییز ما پاییز کم‌بارشی باشد. البته برای ارائه گزارش‌های مطمئن و دقیق لازم است همچنان منتظر بمانیم که فصل گرما به پایان برسد تا ببینیم شرایط دمایی هم دچار تغییر خواهد شد یا نه.