ریسک در بخش کشاورزی قابلیت بیمه‌کردن ندارد، قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی با بیان این‌که کشاورزی قراردادی و طرح جهش تولید در دیم‌زارها سبب افزایش پرتفوی بیمه می‌شود، گفت: ریسک‌های موجود در بخش کشاورزی قابلیت بیمه‌کردن ندارند و نمی‌توان با بیمه آن‌ها را مدیریت کرد و تا زمانی که این مهم را به مسئولان منتقل نکنیم، موفق نخواهیم بود.

به گزارش پایگاه خبری ندای البرز، محمدابراهیم حسن‌نژاد در برنامه هم‌اندیشی مدیران ستادی و استانی صندوق بیمه کشاورزی گفت: استفاده از فناوری در بیمه کشاورزی در همه دنیا حرف اول را می‌زند و راه نجات کشورهای توسعه‌نیافته هم در حوزه بیمه استفاده از فناوری‌‌های روز و حرکت در این مسیر است و شرکت‌هایی که نتوانند در این مسیر حرکت کنند، دچار مشکل می‌شوند.

سؤال این است که با وجود این همه بیمه در کشور، چرا ما بیمه کشاورزی هستیم و در این حوزه کار می‌کنیم؟

ریسک در بخش کشاورزی قابلیت بیمه‌کردن ندارد

حسن‌نژاد تصریح کرد: به هرحال بیمه یک سری اصول و مقررات دارد که این اصول در مناطق مختلف و بین بیمه‌گذاران پذیرفته شده است.

خطرات بخش کشاورزی در هیچ کجای دنیا قابل بیمه‌کردن نیست و ریسک در بخش کشاورزی قابلیت بیمه‌کردن ندارد.

وی ادامه داد: ماهیت خطرات در بخش کشاورزی به‌گونه‌ای است که با بیمه نمی‌توان آن‌ها را مدیریت کرد و تا زمانی این موضوع را باور و در خود نهادینه نکنیم و به متولیان بخش کشاورزی مانند برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران منتقل نکنیم، دردسرهای موجود ادامه خواهد داشت.

مشکلات حال حاضر شما در باب تشریح و تبیین بیمه برای کشاورزان و سیاست‌گذاران هم جزو سختی‌های کار بیمه کشاورزی است و نباید از آن فرار کرد؛ باید با تلاش مشکلات را برطرف نمود.

بیمه کشاورزی با بیمه‌های دیگر متفاوت است

حسن‌نژاد افزود: نمی‌توانیم کاری کنیم که همه بیایند و بگویند تعهدات و حق بیمه پرداختی عالی است، به‌موقع خسارت‌ها پرداخت و همه ریسک‌ها پوشش داده می‌شود. بیمه یعنی اطمینان کامل و اگر این اطمینان در بیمه کشاورزی نبود، یعنی به درد نمی‌خورد؟ خیر. ماهیت بیمه کشاورزی با بیمه‌های دیگر متفاوت است و اگر چنین نبود، بیمه کشاورزی را جدا ایجاد نمی‌کردند و برایش قانون جدا نمی‌نوشتند.

وی اظهار داشت:‌ ماهیت بیمه کشاورزی با سایر بیمه‌ها متفاوت است و به‌همین دلیل برای این نوع بیمه قانون جداگانه نوشته‌اند. تفاوت این نوع بیمه هم در بزرگی، شدت و سیستمی‌بودن ریسک است و به‌همین دلیل هم نمی‌توانیم تعهد کامل بدهیم و همه موارد را بیمه کنیم و برای تنویر افکار مجبوریم موارد مذکور را همواره متذکر شویم.

بیمه کشاورزی تنها بخشی از خسارت‌ها را جبران می‌کند

وی بیان کرد: بیمه کشاورزی فقط قادر است بخشی از خسارت‌ها را جبران کند و دولت‌ها برای این که بتوانند بخشی از ریسک در بخش کشاورزی را مدیریت کنند، بیمه کشاورزی را ایجاد کردند و در همه کشورها هم وضع به همین صورت است.

قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی افزود: طبق مطالعات بانک جهانی، در تمام کشورها بیمه کشاورزی به همین صورت است. برای پوشش کامل مخاطرات نیاز به نظام خاص است تا امنیت کامل ایجاد شود.

وی افزود: اولین مورد، مدیریت فنی ریسک در بخش کشاورزی است که کار گسترده می‌خواهد و تا این‌چنین نشود، مدیریت مالی ریسک ممکن نیست. ریسک‌ها هم باید شناسایی، اندازه‌گیری، مدیریت فنی و بعد مدیریت مالی شوند. هیچ مستندی هم نمی‌توانید پیدا کنید که بگوید مدیریت فنی ریسک شامل این مولفه‌ها است، متولی آن فلان شخص است و چه کارهایی باید انجام شود.

قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی ادامه داد: در بخش مدیریت فنی ریسک بسیار مشکل داریم و تا ریسک فنی کامل محقق نشود، نمی‌توانیم ریسک‌های مالی را مدیریت کنیم.

ریسک ابتدا باید به لحاظ ماهیت شناسایی، بعد اندازه‌گیری، سپس مدیریت فنی و بعد مدیریت مالی شود.

اگر تمام موارد مذکور محقق نشد، نمی‌توان گفت ریسک‌ها را مدیریت مالی کردیم.

انتظارات از بیمه کشاورزی باید متناسب با ریسک بخش کشاورزی باشد

وی گفت: انتظارات از بیمه کشاورزی باید متناسب با خود ریسک در بخش کشاورزی باشد و باید با توضیح، تبیین و فرهنگ‌سازی، شفاف‌سازی کنیم تا انتظارات از بیمه کشاورزی منطبق بر واقعیات باشد که کار سختی است و اگر این کارها را نکنیم، بحث‌ها پیرامون بیمه کشاورزی تا ابد ادامه خواهد داشت.

قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی اظهار داشت: برخی تصور می‌کنند که بیمه کشاورزی ایجاد شده که تمام ریسک‌ها را به صورت کامل پوشش دهد.

دولت‌ها برای این‌که بتوانند از بیمه کشاورزی کامل استفاده کنند، تمهیداتی اندیشیده‌اند و امکاناتی فراهم کرده‌اند؛ به عنوان مثال گفته‌اند کمک هزینه پرداخت می‌کنند و بخشی از حقوق‌ها را می‌دهند تا حقوق کارمندان از حق بیمه پرداخت نشود؛ یعنی هزینه عملیات اجرایی را می‌دهند تا بتوان از ابزار بیمه استفاده کرد.

یا بخشی از حق بیمه کشاورز را دولت می‌دهد که این کار سبب می‌شود بار بزرگی بخشی روی دولت و بخشی روی کشاورز بیفتد؛ بنابراین تعهدات پایین در بیمه کشاورزی به ماهیت ریسک مربوط است و کشاورزان هم توان مالی برای خرید بیمه‌نامه با پوشش کامل تمام ریسک‌ها را ندارند.

وی ادامه داد: برای بیمه یک محصول تعهدات و حق بیمه مختلف است و کشاورز اختیار دارد بهترین گزینه را انتخاب کند، ولی باز پایین‌ترین گزینه را انتخاب می‌کند که این امر به سبب آن است که ریسک در بخش کشاورزی بزرگ است و کشاورز توان پرداخت کامل حق بیمه برای پوشش همه ریسک‌ها را ندارد.

ریسک بالای بیمه‌گری در بخش کشاورزی

حسن‌نژاد با اشاره به ریسک بالای بیمه‌گری در بخش کشاورزی گفت: این امکان وجود ندارد که در کل کشور همه خودروها هم‌زمان به هم برخورد کنند، اما در حوزه کشاورزی این امکان وجود دارد که در ۱۵ استان شاهد سرمازدگی باغات و مزارع باشیم و وقتی چنین اتفاقی رخ می‌دهد، همه بیمه‌گذاران مشمول دریافت غرامت می‌شوند و صندوق هم توان این را ندارد که همه محصولات را کامل بیمه و خسارت‌ها را تمام و کمال پرداخت کند. در آمریکا که ۸۵درصد محصولات آن‌ها بیمه است، در بسیاری از خطرات بیمه تنها ۵۰درصد از۵۰درصد ارزش محصول را خسارت می‌دهد.

وی ادامه داد: مگر بیمه‌ای وجود دارد که بتواند با حق بیمه اندک هر سال غرامت پرداخت کند و اگر وجود داشته باشد، امکان ندارد بتواند تعهدات را بالا ببرد. ممکن است باغداری پسته بکارد و خسارت ببیند و بگوید باید ۱۵۰میلیون در هکتار غرامت می‌گرفتم، در حالی که مثلاً حداکثر تعهد بیمه ۳۰و حداقل هفت میلیون تومان است.

در این مورد باید گفت پرداخت غرامت متناسب با حق بیمه دریافتی است که کشاورز و دولت داده و اگر قرار باشد ریسک‌های بخش کشاورزی را قیمت‌گذاری کنیم و کل خسارت‌ها را بدهیم، از بودجه کل دولت هم بیش‌تر می‌شود، زیرا ارزش محصولات کشاورزی در کشور بالاتر از کل بودجه دولت است.

با پوشش بیمه‌ای کامل، حق بیمه‌ها کاهش نمی‌یابد

قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی اظهار داشت: چطور می‌توان از دولت انتظار داشت که به طور کامل حمایت نماید؛ نه تنها کشاورز نمی‌تواند حق بیمه خود را بدهد، بلکه دولت هم نمی‌تواند سهم خود را بدهد.

برخی می‌گویند اگر پوشش بیمه‌ای کامل باشد، ریسک توزیع می‌شود و بعدها حق بیمه‌ها کاهش می‌یابد که به این امر اعتقاد ندارم، زیرا اگر پوشش را بیش‌تر کنیم، بیش‌تر در معرض ریسک‌های سیستمی قرار خواهیم گرفت؛ لذا نباید این‌طور فکر کنیم که بیمه کشاورزی از لحاظ پوشش ریسک و اعداد بزرگ مانند بیمه‌های دیگر است.

حسن‌نژاد ادامه داد: به همان مقدار که بیمه را توسعه دهیم، باید غرامت نیز پرداخت کنیم و حق بیمه سهم دولت را نیز باید تأمین کنیم که این امکان‌پذیر نیست؛ لذا بیان این معضلات و مسائل ضروری است و تا نگوییم مشکلات حل نمی‌شود. باید این مسائل را برای بهره‌برداران، سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران تبیین کنیم و چاره دیگری هم نداریم.

وی با بیان این‌که باید نفوذ بیمه را متناسب با کمک دولت زیاد کنیم، اظهار داشت: اگر چنین شد، یارانه دولت را برای برخی از محصولات اختصاص می‌دهیم؛ البته در بیمه کشاورزی مشکلاتی داریم و هنوز در صندوق بیمه اصول علمی بیمه را به‌طور کامل مورد توجه قرار نداده‌ایم، هرچند بیمه کشاورزی در سایر نقاط جهان تجربه‌های تلخ را پشت سر گذاشته و با انجام اصلاحات به ثبات لازم رسیده‌است.

بیمه‌های کشاورزی در دنیا، خسارت‌های جزئی را پرداخت نمی‌کنند

حسن‌نژاد ادامه داد: سوالی پیش می‌آید و آن این‌که آیا بیمه‌های کشاورزی باید صفر تا ۱۰۰ خسارت را پرداخت کنند که در جواب باید گفت در دنیا چنین نیست و خسارت‌های جزئی را پرداخت نمی‌کنند، چون ضریب خطر را افزایش داده، ریسک را بالا برده و بیمه را ناکارآمد می‌کند.

وی اظهار داشت: کاری هم که باید در حوزه دقت ارزیابی انجام می‌دادیم تا جلوی مخاطرات گرفته شود و بیمه توسعه یابد، در صندوق بیمه انجام شد؛ به‌عنوان مثال سنجش از دور که یک موضوع جدی و مهم است. این‌که یک سال انجام شد و خطاهایی رخ داد، دلیل نمی‌شود سنجش از دور را کنار بگذاریم.

حسن‌نژاد تصریح کرد: یک یا دو سال گذشته جلساتی با شرکت «الیف» هلند داشتیم که در زمینه سنجش از دور در اروپا، آفریقا و… برای خود و دیگر شرکت‌های بیمه‌ای کار می‌کند و متوجه شدیم کار ما در صندوق بیمه دست کمی از کار آن‌ها ندارد و کارهای دانش‌بنیانی که در صندوق بیمه در حوزه سنجش از دور انجام شده، منحصر به فرد است، هرچند مشکلاتی دارد که باید برطرف شود.

وی افزود: اگر ارزیابی‌ها با دقت بالا انجام نشود، قادر به بیمه‌گری نخواهیم بود. تجربه دنیا می‌گوید در بیمه‌های پرخطر و‌ چندخطر که اکثر بیمه‌های ما این خصوصیت را دارند، اگر نهاد بیمه‌گر قادر نباشد بین بیمه‌گذاران خود تمایز قائل شود، باید دست از بیمه‌گری بکشد، چون کار را خراب می‌کند و در این هنگام کسی که غرامت زیاد گرفته می‌گوید کار بیمه‌گر اشتباه بوده و کسی که کم غرامت گرفته، می‌گوید کار ارزیابی ناعادلانه است و این تجربه قطعی بیمه کشاورزی در دنیاست.

سامانه جامع بیمه کشاورزی در کشور و جهان بی‌همتاست

وی ادامه داد: سامانه جامع بیمه کشاورزی که به اعتقاد من در کشور و جهان بی‌همتاست، کار یک شرکت دانش‌بنیان داخلی است و در کار پیچیده بیمه کشاورزی بسیار به ما کمک می‌کند.

حسن‌نژاد تصریح کرد: باید ماهیت ریسک کشاورزی را به کشاورزان توضیح دهیم و آنان را اقناع کنیم و اگر همواره ترویج و فرهنگ‌سازی را مدنظر قرار دهیم، می‌توانیم منطق بیمه کشاورزی را تشریح کنیم.

وی گفت: در سال جاری موضوع ارزیابی خسارت از راه دور را دنبال می‌کنیم و مشکلات حوزه تعرفه‌ها و… را مرتفع خواهیم کرد.

حسن‌نژاد با بیان این‌که تلاش صندوق بهبود وضعیت طرح بیمه جهش تولید در دیم‌زارهاست، تصریح کرد: با رفع مشکلات در این طرح، تولید در سطح دیم‌زارها افزایش می‌یابد و برای کمک به اجرای طرح هم دولت باید سهم خود در بیمه را افزایش دهد.

وی با بیان این‌که از آسیب‌های جدی بیمه ارزیابی باغات است که در صدد رفع مشکلات این حوزه هستیم، گفت: امسال قصد داریم تغییراتی در اساسنامه صندوق بیمه کشاورزی  ایجاد کنیم و در همین راستا با رفع محدودیت‌ها اساسنامه مناسبی تنظیم کرده‌ایم که به هیئت دولت رفته تا مصوب و نگرانی‌های موجود رفع شود.