جایگاه شیلات و محیط زیست در صنایع دریایی؛ توجه به صنعت شیلات و توسعه آن می‌تواند اقتصاد دریامحور را رونق بخشیده تا در کنار دیگر زیربخش‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی، کشور را از اقتصاد تک‌محصولی نفت نجات دهد.

به گزارش ندای البرز به نقل از بندر و دریا، سیدعلی‌اکبر هدایتی، رئیس دانشکده شیلات و محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در یادداشتی با اشاره به ۲ مسیر متفاوت و همراه در جهت توسعه فعالیت‌های دریامحور به بررسی اهمیت شیلات و محیط زیست در صنایع دریایی پرداخته است.

اهمیت شیلات نه تنها به دلیل تأمین پروتئین مصرفی جامعه، بلکه به دلیل نقش مهمی که در پایداری زیست‌بوم دریا ایفا می‌کند، روز به روز در حال افزایش است. شیلات به علم بهره‌برداری پایدار و اقتصادی از منابع آبی گفته می‌شود. این صنعت دارای دو حوزه اصلی آبزی‌پروری و ماهیگیری است.

توسعه پایدار صنایع دریایی نقش مهمی در بهبود و ارتقای صنعت شیلات دارد. از جمله موارد مهم و مؤثر در جهت ارتقای جایگاه شیلات در صنایع دریایی می‌توان به مواردی همچون توسعه راندمان صید و صیادی تجاری با استفاده از صنایع کشتیرانی ساحلی و فراساحل، گسترش سطح کشت آبزیان در محیط‌های محصور و نیمه‌محصور دریایی (پرورش در قفس و پن) با تجهیز سازه‌های شناور آبی، استفاده از سیستم‌های هوشمند پایش، تغذیه و نگهداری آبزیان در قفس، تجهیزات نگهداری تورها و قفس‌های شناور جهت افزایش زمان ماندگاری و عدم اتصال گونه‌های مزاحم به آنها، طراحی ادوات نوین صیادی با رعایت الگوهای مناسب صید پایدار آبزیان، استفاده از سواحل جهت ساخت استخرهای پرورش آبزیان متناسب با نوع بستر، شیب ساحل، امواج و سازه‌های فیزیکی، توسعه توریسم دریایی با تأکید بر ظرفیت‌های اکولوژیکی آبزیان نظیر ماهیگیری ورزشی و تفریحی و احداث کارخانه‌های فرآوری آبزیان با تکیه بر شرایط دریایی جهت بهبود عملکرد زنجیره ارزش غذایی آبزیان اشاره کرد.

بنابراین توجه به صنعت شیلات و توسعه آن می‌تواند اقتصاد دریامحور را رونق بخشیده تا در کنار دیگر زیربخش‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی، کشور را از اقتصاد تک‌محصولی نفت نجات دهد و موجب پیشبرد اهداف کلان اقتصاد کشور از جمله کسب درآمدهای ارزی در پی صادرات، اشتغال‌زایی، توسعه مناطق محروم ساحلی به‌خصوص در جنوب کشور و همچنین تأمین پروتئین جیره غذایی جامعه شود.

از سوی دیگر توسعه پایدار دریامحور بدون توجه به محیط زیست و زیست‌بوم‌های آبی میسر نیست. نظر به جایگاه اصلی دریاها و محیط‌های آبی در کره زمین، محیط زیست دریایی از مهم‌ترین بخش‌های محیط زیست است. تعادل بین ۲ مقوله حفظ سلامت محیط زیست دریایی و فعالیت‌های رو به رشد و وسیع صنایع ساحلی و فراساحلی با هدف توسعه پایدار، از مسائل اساسی محیط زیست دریایی است.

عدم توجه به توسعه پایدار در توسعه دریامحور ممکن است منجر به پیامدهایی مانند کاهش تنوع زیستی آبزیان، از بین رفتن گونه‌های بومی دریاها و تجمع آبزیان فرصت‌طلب، کاهش اندازه ماهیان صیدشده و اختلال در بلوغ جنسی آبزیان، حضور گونه‌های مهاجم دریایی، کاهش میزان و تنوع صید پایدار، تغییرات اقلیمی، کشند قرمز، تخریب سازه‌های بنادر، اتصال گونه‌های مزاحم زیستی، ته‌نشست رسوبات، ایجاد پسماندهای دریایی، آلودگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی آب، آلودگی با ذرات پلاستیک و… شود.

در مجموع می‌توان شیلات و محیط زیست را ۲ مسیر متفاوت ولی در عین حال همراه در جهت توسعه صنایع دریایی و فعالیت‌های دریامحور دانست. در واقع با رعایت الگوهای مناسب توسعه و دستورالعمل‌های علمی می‌توان هم به گسترش صنایع شیلاتی و بهره‌مندی از مزایای اقتصادی آن پرداخت و هم مانع تأثیرات نامطلوب زیست‌محیطی شد.

ارتقای همه‌جانبه صنایع دریایی لازمه پیشرفت و افزایش عملکرد صنایع شیلاتی همچون آبزی‌پروری و صید و صیادی است اما عدم توجه به ملاحظات زیست‌محیطی و توسعه پایدار دریامحور صنایع دریایی می‌تواند منجر به تهدیدات زیست‌محیطی شود که عوارض جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت.