اجرای برجام، سقوط سهام «ایران خودرو» و «سایپا» را جبران می کند، گروه خودرویی، یکی از گروه های بورسی بوده و سهام تعدادی از شرکت های خودرو سازی و قطعه سازی ایران، در این بازار خرید و فروش می شود.

به گزارش پایگاه خبری ندای البرز به نقل از اقتصاد خودرو:در این میان، سهام ایران خودرو و سایپا به عنوان دو غول خودرو سازی ایران، شرایط خاصی را تجربه می کنند.
گفت‌وگویی با «دکتر ابوالفضل شهرآبادی» (کارشناس بازار سرمایه)، تحولات بورس تهران در روزهای اخیر و منتهی به چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ و به طور خاص چشم انداز سهام شرکت‌های خودرویی و قطعه سازی بورسی، تحلیل شده است. که در زیر می‌خوانیم:

*در روز چهارشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۱، شاخص کُل بورس تهران با ۹۷۳۰ واحد کاهش به یک میلیون و ۵۶۴ هزار واحد رسید و ارزش معاملات روزانه بورس در حد ۳.۷ هزار میلیارد تومان بود.
محدوده یک میلیون و ۵۸۰ هزار واحد، سقف قبلی بورس در سال ۱۴۰۰ بوده و شاخص کُل درگیر شکستن این محدوده مقاومتی است. هر چند که در هفته های قبل، شاخص کُل تلاش کرد در محدوده بالای یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد تثبیت شد ولی در ادامه کاهش پیدا کرد.
با وجود این که تورم بالایی داریم و افزایش نرخ دلار بازار آزاد اتفاق افتاده، این وضعیت فعلی بورس و این که شاخص کُل در محدوده کمتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد قرار گرفته است، علت خاصی دارد؟

-این وضع از نظر تکنیکالی، یک مقدار طبیعی بود و انتظار می رفت که شاخص بورس در محدوده یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد، یک مقاومت داشته باشد. به قول تکنیکالیست ها، شاخص باید در آنجا یک پایه و کف بسازد تا بعداً بتواند از یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد عبور کند.
ما انتظار مقاومت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را داشتیم و همچنین این مقاومت وجود دارد ولی از نظر بنیادی، الان شرایط برای حرکت شاخص بورس آماده است. با بودن نرخ دلار ۳۲ هزار و ۳۳ هزار تومانی و تورم بالا و همچنین عملکرد شرکت های بورسی، شاخص بورس امکان افزایش دارد.
از یک طرف، گزارش های سه ماهه شرکت های بورسی، منتشر خواهد شد و از طرف دیگر، وضعیت سودآوری صنایعی مثل پتروپالایشی ها و فلزات اساسی که سهام دلاری هستند، با این نرخ دلار بهتر شده. همه این موارد، حرکت شاخص بورس به سمت بالا و بالاتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را توجیه می کند.
با این حال، هنوز ترسی که در سهامداران از دو سال پیش ایجاد شده، وجود دارد و اگر ورود و خروج نقدینگی بخش حقیقی را نگاه کنیم، می بینیم که اغلب از استراتژی سیو سود یا شناسایی سود استفاده می کنند.

این سهامداران، با یک مقدار سود که بازار به آنها می دهد، از بازار خارج می شوند و دوباره با پایین آمدن بازار وارد می شوند که سودهای جزئی کسب کنند.
شاید یکی از علل این که بازار در جا می زند، این است که سرمایه گذاران ما، افق دیدشان کوتاه مدت شده و به سودهای کوچک و کوتاه مدت بسنده می کنند تا این که برای یک سال آینده سهام بخرند و باقی بمانند.
همین وضع باعث شده که این نوسان ها پیش بیاید و شاخص بورس، قدرت لازم برای عبور از یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را نداشته باشد.

ضمن این که بحث کاهش نرخ دلار هم، مطرح بوده و اقدامات بانک مرکزی در روزهای اخیر برای پایین آوردن نرخ دلار، باعث می شود سرمایه گذاران، در مورد ثبات نرخ دلار در قیمت های بالا، تردید داشته باشند.
اگر کف قیمتی نرخ دلار یا منطقه ای که نرخ دلار در آنجا می ایستد، مشخص شود بازار جهت بهتری پیدا می کند و اگر نرخ دلار در محدوده ۳۰ هزار تومان بایستد، ما شاهد حرکت شاخص خواهیم بود چرا که نرخ دلار ۳۰ هزار تومانی، حداقل سود آوری شرکت های دلاری را افزایش داده و بازار دوباره حرکت می کند.
در حال حاضر، چون فعلاً وضعیت نرخ دلار مشخص نیست و احتمال داده می شود بانک مرکزی یک مقدار نرخ دلار را پایین بیاورد، این وضع یک مقدار تردید در سرمایه گذاران ایجاد می کند.

*برای شرکت بورسی نرخ دلار نیمایی (سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی) مبنا بوده ولی الان که نرخ دلار بازار آزاد به محدوده ۳۳ هزار تومان هم رسید، آیا این بالا رفتن باعث می شود نرخ نیمایی هم، به سمت بالا کشیده شود و از این طریق به نفع شرکت های بورسی تمام شود؟

-بله. احتمال این که نرخ نیمایی با بالا آمدن نرخ بازار آزاد حرکت کند، وجود دارد. بالاخره نرخ نیمایی از محدوده های ۱۰ هزار و ۲۰ هزار تومان، به رقم های بالاتر رسیده و احتمال این که باز به رقم های بالاتر برسد، وجود دارد. به طور طبیعی، این وضع می تواند سود شرکت های دلاری را افزایش بدهد.

*در ماه های اخیر، بحث حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی به طور جدی مطرح شد و دولت تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی را برای واردات برخی اقلام از جمله روغن حذف کرد ،ولی باز به طور کامل نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف نکرده و بانک مرکزی نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی را اعلام می کند.
به نظر شما، آیا دولت به طور قطعی می خواهد نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کند و نرخ دلار دولتی بیش از ۲۰ هزار تومان باشد، یا این که اعلام نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی نشان می دهد دولت در مورد حذف نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی دچار ابهام و سردرگمی است؟

-به نظرم حالت دوم وجود دارد. هر چند به دلیل این که منابع ارزی دولت محدود بوده و به خاطر تحریم ها، درآمد دولت دچار مشکل است. در نتیجه دولت نمی تواند دلار ۴۲۰۰ تومانی را تامین کند.
اگر دولت می توانست این ارز را تامین کند، با تغییر و بهسازی در سازوکار تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی که جلوی سوء استفاده را بگیرد، تخصیص این ارز را به برخی کالاها ادامه می داد تا از بروز تورم لجام گسیخته جلوگیری کند.
به دلیل این که منابع ارزی دولت محدود بوده و محدودتر می شود، دولت اصلاً چاره ای ندارد و تا جایی که بتواند این ارز را حذف می کند.

*با توجه به این که مقامات دولت به طور مکرر اعلام می کنند که میزان درآمدهای ارزی دولت و فروش نفت افزایش پیدا کرده، آیا ارز حاصل از صادرات، وارد کشور نمی شود و به صورت تهاتر و کالا به کالا، معاملات انجام می شود یا این که مورد خاصی وجود دارد؟

-درآمدهای ارزی یک مقدار افزایش پیدا کرده ولی قطعاً پاسخگوی همه نیازهای ارزی و نیازهای دولت و کشور نیست. من فکر می کنم اگر دولت منابع ارزی کافی داشت، ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف نمی کرد.
البته اگر دولت این منابع را در اختیار داشت، قطعاً فرآیند تخصیص آن را تغییر می داد ولی همچنان به کالاهای اساسی که تورم زا هستند، ارز تخصیص می داد تا جلوی تورم و نارضایتی ها را بگیرد.
به دلیل این که منابع ارزی دولت محدود است، چاره ای ندارد به غیر از این که تا جایی که می تواند ارز تخصیص ندهد. در صحبت ها گفته می شود که این ارز را برای کالاهای اساسی حذف نمی کنیم ولی وقتی دولت، دلار نداشته باشد مجبور است این کار را انجام بدهد مگر این که یک گشایش اقتصادی ایجاد شود.

*در روز چهارشنبه ارزش معاملات روزانه بورس در حد ۳.۷ هزار میلیارد تومان شد و روز سه شنبه هم ۴.۵ هزار میلیارد و روز دوشنبه ۵.۴ هزار میلیارد تومان بود. در حالی که در هفته های قبل، ارزش معاملات روزانه تا ۷ هزار میلیارد و ۸ هزار میلیارد تومان بالا رفته بود. این کاهش شدید ارزش معاملات روزانه بورس، چه پیامی دارد؟

-حجم معاملات روزانه یک پیام قوی با خودش دارد و اگر حجم معاملات افزایش پیدا کند، نشان دهنده اقبال سرمایه گذار به سمت بازار است و برعکس. کاهش حجم معاملات بورس، نشان می دهد که سرمایه گذاران نسبت به بازار، باز دچار ابهام شده اند و بعد از رشدی که بازار در سال ۱۴۰۱ داشت، دو اتفاق رخ داده است.
یک اتفاق این است که برخی از سهامداران و کسانی که در بازار بودند، به سودهایی رسیده اند و در کوتاه مدت سعی می کنند سودشان را شناسایی کنند و از بازار خارج شوند. این سرمایه گذاران، حداقل بیرون از بازار می ایستند تا این که حرکت جدیدی در بازار ببینند و دوباره وارد بازار شوند.
یک اتفاق دیگر این است که با وضعیت ایجاد شده در بحث مذاکرات برجامی و افزایش نرخ دلار، ابهام نسبت به آینده نزدیک و کوتاه مدت، بیش تر شده. به همین دلیل، برخی از سرمایه گذاران از بازار خارج می شوند تا نتیجه مذاکرات و وضعیت دلار تثبیت شود و دوباره وارد بازار شوند.
البته پیش بینی می شد که بازار تا فصل برگزاری مجامع عمومی شرکت های بورسی، رشد کند و بعد از فصل مجامع و در تابستان، بازار به حالت رکود برود. فقط این قضیه، یک مقدار زودتر شروع شد و آن هم به خاطر وضعیت دلار و مذاکرات برجامی بود.
تا چندی پیش و مثلاً تا یک ماه پیش، خبرهای خوبی در مورد مذاکرات، منتشر می شد ولی الان یک مقدار، دچار گِره هایی شده و بازار هم، نسبت به این قضیه ابهام دارد. در نتیجه، سرمایه گذاران، کنار نشسته اند تا وضعیت مشخص شود. این سرمایه گذاران، به همان سودی که در چند ماهه اول سال ۱۴۰۱ ایجاد شده، بسنده می کنند تا ابهام برطرف شود و دوباره وارد بازار شوند.

*در روز چهارشنبه ۲۵ خرداد ماه جاری، سهام شرکت های ساختمانی، افزایش پیدا کرد و صف خرید داشتند ولی برخی گروه های بورسی مثل گروه خودرویی، عرضه های سنگین سهام را تجربه کردند. از نظر شما، وضعیت گروه خودرویی بورس چگونه است؟

-شرکت های خودرویی از دو، سه عامل تاثیر می گیرند. البته بنیاد برخی از این شرکت ها خوب نیست و از نظر سود سازی، شرکت هایی مثل ایران خودرو و سایپا، به خاطر هزینه های مالی بالایی که دارند و مسائل قیمتی، در حال حاضر شرکت های سود آوری نیستند.
با این حال این سهم ها، سهم هایی هستند که در شرایط خاصی، پتانسیل رشد دارند و از جمله اگر برجام به نتیجه مثبت برسد و ارتباطات بین عرصه بین المللی ایجاد شود، یکی از صنایعی که حرکت می کند صنایع خودرو سازی و صنایع وابسته از جمله قطعه سازی و واردات قطعه بوده و قراردادهای توسعه آنها امضاء خواهد شد.
با این تحول، ما شاهد یک گشایش در این صنعت خواهیم بود. بنابراین، یکی از عوامل اثرگذار بر این صنعت، بحث برجام است. یک عامل دیگر، بحث عرضه خودرو در بورس کالا در روزهای اخیر بود و این موضوع یک محرک بود که این شرکت ها، بتوانند افزایش نرخ بگیرند و سود آوری آنها بیش تر شود.
با توجه به این که هفته قبل وزارت صنعت و معدن، از عرضه خودرو در بورس کالا جلوگیری کرد، وضع این سهام را خراب کرد وگرنه سهام شرکت های خودرویی همچنان می توانستند با توجه به عرضه خودرو در بورس کالا رشد کنند.
سهام خودرویی از نظر روانی، همچنان لیدری را در اختیار دارد و پتانسیل نوسان گیری در آن زیاد است. سهام خودرویی یک رشد خوب و بازدهی ایجاد کرد ولی دوباره کاهش پیدا کرد.
الان سهام خودرویی در جایی است که سرمایه گذاران می گویند وقت خرید است. البته به شرط این که چند خبر مثبت پشت آن باشد و اگر بحث های برجامی و عرضه در بورس کالا جدی شود، سهام خودرویی دوباره یک نوسان خوب می دهند و با حرکت خودرو، معمولاً بقیه صنایع که پتانسیل دارند، می توانند حرکت کنند و یک موج مثبت به بازار بدهند.

*کل ارزش شرکت ایران خودرو بر اساس قیمت فعلی سهام ۶۲ هزار میلیارد تومان و ارزش سایپا ۳۶ هزار میلیارد تومان است. آیا واقعاً ارزش این شرکت ها در همین حد است؟

-شرکت های خودرو سازی چند بار تجدید ارزیابی شده اند ولی با توجه به تورمی که داریم، الان ارزش آنها بیش تر است. دو سال پیش، ایران خودرو تجدید ارزیابی شد و من به نمایندگی از طرف یکی از شرکت های سهامدار آن حضور داشتم و تجدید ارزیابی را انجام دادیم.
آن موقع، ارزش دارایی های ایران خودرو، به روز شد، اما با توجه به تورمی که داریم، قیمت روز آنها بالاتر از ارزش دفتری آنها می شود. ایران خودرو و سایپا، دو شرکت بسیار بزرگ و ارزشمند از نظر زیرساخت های لازم بوده و در منطقه تقریباً بدون رقیب هستند.
برخی موارد هست که این شرکت ها را رنج می دهد و عمده آن، بحث قیمت گذاری و بحث تامین مالی است. اگر این مسائل، رفع شود ارزش این شرکت ها بالاتر از ارقام فعلی است.

*قاعدتاً در دراز مدت سهام شرکت های خودرویی افزایش پیدا می کند. آیا الان سهامداران مایل نیستند برای دراز مدت، سهام این شرکت ها را نگه دارند؟

-این دو شرکت به خاطر بنیاد ضعیفی که الان دارند، عمدتاً سهم نوسانی شده اند، یعنی سرمایه گذاران ترجیح می دهند که از این سهم ها، نوسان بگیرند. چون آینده آنها چندان روش نیست و آینده آنها فرضاً به مذاکرات برجامی گِره خورده است.

*در روزهای گذشته، قیمت هر دو سهام ایران خودرو و سایپا بالاتر از ۲۰۰ تومان بود. در روز چهارشنبه و فعلاً قیمت سهام سایپا به زیر ۲۰۰ تومان سقوط کرده و ۱۸۸ تومان است. از طرفی، الان قیمت هر سهم ایران خودرو ۲۰۷ تومان بوده و این دو سهم، حدود ۲۰ تومان فاصله قیمتی دارند.
در زمانی که سهام ایران خودرو و سایپا، اوج قیمت را تجربه می کردند در سال ۱۳۹۸ قیمت هر سهم ایران خودرو حدود ۱۲۰۰ تومان بود و در سال ۱۳۹۹ و زمان اوج رکورد شکنی، قیمت هر سهم سایپا ۵۷۳ تومان بود. در آن دوره، قیمت هر سهم ایران خودرو بیش از دو برابر سایپا بود. در وضعیت فعلی که کاهش قیمت اتفاق افتاده، چرا قیمت آنها اینقدر به هم نزدیک است؟

-در این زمینه باید وضعیت سهام این شرکت ها را در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۹ بررسی کرد. در آن زمان، شاید سهام ایران خودرو دچار حباب شده بوده و من بررسی نکرده ام که ارزش های ذاتی آنها نسبت به همدیگر چه وضعیتی دارد.
در مجموع و از نظر حجم دارایی، شرکت ایران خودرو، قوی تر بوده و دارایی بیش تری نسبت به سایپا دارد.

*سهام شرکت های خودرو سازی خصوصی هم نسبت به زمان اوج قیمتی، کاهش شدیدی داشته اند. قیمت سهام شرکت بهمن در زمان اوج یعنی سال ۱۳۹۹ حدود ۴ هزار تومان بود و الان قیمت آن ۴۰۸ تومان است. وضعیت این نوع شرکت ها چگونه است؟

–شرکت بهمن، یکی از پُر پتانسیل ترین شرکت های خودرو سازی است و می دانم در پرتفوی خیلی از صندوق های سرمایه گذاری و سبدهای سهام وجود دارد. انتظار رشد قیمت سهام در مورد شرکت بهمن و برخی شرکت های دیگر از جمله شرکت ایران خودرو دیزل و زامیاد وجود دارد.
اگر عرضه محصولات شرکت بهمن، در بورس کالا مشکل پیدا نمی کرد، بهمن حرکت صعودی را شروع می کرد. در مجموع، سهم پتانسیل داری است و از نظر بنیادی، کارکرد و سود آوری حتی بهتر از سایپا و ایران خودرو بوده ولی در مقیاس کوچک تر است. به نظر من، اگر شرایط مساعد شود، سهم بهمن، سهمی است که کاهش های فعلی خودش را جبران می کند.

*در همین روز چهارشنبه ۲۵ خرداد، قیمت سهام شرکت آهنگری تراکتور سازی ایران رشد داشت و مثبت بود . همچنین قیمت سهام شرکت چرخشگر که گیربکس و جعبه فرمان تولید می کند مثبت بود ولی قیمت سهام شرکت های ایران خودرو، سایپا و بهمن، کاهش داشتند.
به طور کلی، وضعیت بقیه شرکت های گروه خودرو و قطعات خودرویی بورس چگونه بوده و آیا مثبت بودن قیمت سهام این شرکت ها نشان می دهد که نسبت به ایران خودرو و سایپا، چشم انداز بهتری دارند؟

-بعضی شرکت های این گروه به طور بنیادی، وضع خوبی دارند مثل شرکت ایران خودرو دیزل که تولید بسیار خوبی دارد و قراردادهای خوبی بسته است. این سهم، سهمی است که حتی ممکن است قیمت آن در سال جاری به یک هزار تومان برسد و حداقل می تواند امسال به راحتی ۵۰۰ تومان شود.
همچنین سهام شرکت زامیاد و شرکت ساپیا دیزل، سهم هایی هستند که اوضاع خوبی دارند. بعضی از این شرکت ها از نظر تولید و سود آوری، وضع خوبی دارند و با همین شرایط و چالش هایی که در مورد برجام وجود دارد، یک تعداد از خودرو سازان سودآور بوده و برای بازار جذاب هستند.
البته من شخصاً وضعیت شرکت آهنگری تراکتور سازی را بررسی نکرده ام. وقتی خبرهای مثبت می رسد این شرکت حرکت های مثبتی دارد ولی اصولاً برخی شرکت ها از نظر بنیادی و عملیات شرایط خوبی دارند.