رئیس “آژانس فضایی روسیه”(Roscosmos) اخیرا اعلام کرد که روسیه پس از سال ۲۰۲۴ از این ایستگاه قدیمی خارج خواهد شد اما به گفته رویترز، مقامات این آژانس فضایی به ناسا گفته‌اند که مایل هستند حداقل تا زمانی که ایستگاه فضایی خود را بسازند، به همکاری ادامه دهند. رویترز گزارش داد که این حرف می‌تواند به این معنا باشد که ایستگاه فضایی بین‌المللی حداقل برای شش سال دیگر شاهد همکاری بین‌المللی خواهد بود.

در این گزارش، به هشت لحظه فراموش‌نشدنی در ایستگاه فضایی بین‌المللی طی ۲۴ سال حضور در فضا می‌پردازیم.

تاثیر زندگی در فضا بر تغییر DNA انسان

بیشتر تحقیقاتی که در ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام می‌شوند، با هدف آماده‌سازی برای درک تأثیر اکتشافات فضایی بر انسان، پیش از قدم گذاشتن انسان به ماه و مریخ صورت می‌گیرند. پژوهش پیشگامانه ناسا موسوم به “مطالعه دوقلوها”(Twins Study)، سلامت و بیولوژی “مارک کلی”(Mark Kelly)، فضانورد آمریکایی را با دوقلوی همسان او، “اسکات کلی”(Scott Kelly) مقایسه کرد.

این پژوهش که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، نشان داد که DNA کِلی در فضا تغییر کرده است. با بازگشت اسکات به زمین پس از ۳۴۰ روز حضور در ایستگاه فضایی بین‌المللی، پژوهشگران دریافتند که تلومرهای او به طور غیرمنتظره‌ای طولانی‌تر از تلومرهای مارک هستند.

همچنین، دانشمندان در حال انجام دادن آزمایش‌هایی در ایستگاه فضایی بین‌المللی هستند تا با از دست دادن استخوان و عضله مقابله کنند. به گفته ناسا، فضانوردان برای هر ماه که در فضا می‌گذرانند، بین یک تا دو درصد از تراکم استخوان خود را از دست می‌دهند.

نخستین اکتشاف در مورد یک شعله خنک غیرمعمول

طی آزمایشی که در سال ۲۰۱۲ انجام شد، دانشمندان توانستند در ایستگاه فضایی بین‌المللی، قطرات بزرگی از “هپتان”(Heptane) را مشاهده کنند که دو بار خاموش می‌شوند. اگرچه سوختن اولیه در دمای بالاتر، معمولی بود اما در مرتبه دوم، دانشمندان برای نخستین بار توانستند شعله‌هایی با دمای پایین و بدون دوده را مشاهده کنند که به طور پیوسته می‌سوزند.

به گفته ناسا، این شعله موسوم به “شعله خنک”(cool flame)، در دمای حدود ۶۰۰ درجه سلسیوس سوسو می‌زند. این تقریبا نصف دمای شعله یک شمع است که در حدود ۱۴۰۰ درجه سلسیوس می‌سوزد.

به گفته ناسا، شعله برای مدت طولانی‌تری در یک محیط کم‌گرانش مانند داخل ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌سوزد. این امر به دانشمندان امکان داد تا شعله حاصل از سوختن هپتان را برای نخستین بار مشاهده کنند.

این کشف می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا در آینده از سوخت به طور موثرتری استفاده کنند و ایمنی در برابر آتش را در ایستگاه فضایی بین‌المللی بهبود ببخشند.

ارسال نخستین توئیت‌ها از ایستگاه فضایی بین‌المللی

در سال ۲۰۱۰، “تیموتی کرمر”(Timothy Creamer)، فضانورد ناسا، پس از این که ایستگاه فضایی از اتصال اینترنت بهتری برخوردار شد و امکان دسترسی به رسانه‌های اجتماعی را برای فضانوردان فراهم کرد، نخستین توییت را از ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاد.

در هر حال، این دقیقا نخستین توییت ارسال‌شده از یک فضانورد ایستگاه فضایی بین‌المللی نبود. دسترسی به اینترنت در ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۱۰ محدود بود؛ بنابراین ناسا در سال ۲۰۰۹، یک توییت را از سوی “مایک ماسیمینو”(Mike Massimino)، فضانورد آمریکایی ارسال کرد.

ماسیمینو با کمک ناسا در توییتی نوشت: “از مدار: پرتاب عالی بود!! من احساس خوبی دارم، سخت کار می‌کنم و از مناظر باشکوه لذت می‌برم. ماجراجویی برای یک عمر آغاز شده است.”

تبدیل ایستگاه فضایی بین‌المللی به یکی از نخستین مقاصد گردشگری فضایی

نخستین گردشگر فضایی، “دنیس تیتو”(Dennis Tito)، میلیونر آمریکایی بود که در ۳۰ آوریل ۲۰۰۱ به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفت و هشت روز در آن ماند.

در مجموع ۱۴ نفر به عنوان شرکت‌کننده پروازهای فضایی تجاری، به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفته‌اند که اصطلاحی رسمی برای گردشگران فضایی است. از میان این گردشگران می‌توان “گای لالیبرته”(Guy Laliberté)، بنیان‌گذار شرکت موسوم به “سیرک آفتاب”(Cirque du Soleil)، “کلیم شیپنکو”(Klim Shipenko)، کارگردان روسی، “یولیا پرسیلد”(Yulia Peresild)، بازیگر روسی، “یوساکو مائزاوا”(Yusaku Maezawa)، میلیاردر ژاپنی و “یوزو هیرانو”(Yozo Hirano)، دستیار تولید را نام برد.

همچنین ناسا، فرصت‌های تجاری فضایی را در ایستگاه فضایی بین‌المللی طی سال‌های اخیر فراهم کرده است. در آوریل ۲۰۲۲، شرکت حوزه هوافضا موسوم به “آکسیوم اسپیس”(Axiom Space)، نخستین ماموریت خصوصی را به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب کرد. “مایکل لوپز الگریا”(Michael López-Alegría)، فضانورد سابق ناسا که یکی از مدیران اجرایی و فرمانده ماموریت آکسیوم است، در ماه آوریل در توییتی نوشت: ما در حال آغاز کردن یک دوره جدید در پروازهای فضایی انسان هستیم. ما نخستین گام را در ارائه بستری برای نسل بعدی برداشته‌ایم که کار، زندگی و تحقیق در فضا را به صورت بسیار گسترده‌تر برای مخاطبان بین‌المللی به ارمغان می آورد.

پرورش گیاه در ایستگاه فضایی بین‌المللی

فضانوردان با موفقیت، مواد غذایی تازه را در ایستگاه فضایی بین‌المللی پرورش داده‌اند تا به ناسا کمک کنند که رشد گیاهان را در گرانش پایین مطالعه کند و بینشی را در مورد چگونگی ارائه یک منبع غذایی پایدار و بلندمدت به فضانوردان آینده به دست آورد. این آژانس فضایی می‌گوید که فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی با موفقیت سه نوع کاهو، تربچه و نخود را برداشت کرده‌اند. در سال ۲۰۲۱، دانشمندان ایستگاه فضایی بین‌المللی، فلفل‌های تند را در فضا کشت کردند و آنها را به همراه گوشت گاو و سبزیجات برای پخت نخستین تاکوهای فضایی به کار بردند.

فضانوردان فقط گیاهان خوراکی را پرورش نمی‌دهند. اسکات کلی در سال ۲۰۱۶، عکس‌هایی را از گل آهاری خود که در فضا رشد کرده بود، به اشتراک گذاشت و آن را به نخستین گلی تبدیل کرد که در فضا شکوفا شد.

فیلمبرداری نخستین فیلم داستانی کامل در فضا

یک گروه فیلمبرداری روسی در اکتبر ۲۰۲۱ برای فیلمبرداری یک فیلم کامل و بلند به ایستگاه فضایی بین‌المللی رفتند. این فیلم درباره یک پزشک روسی است که برای درمان یک فضانورد بدحال به ایستگاه فضایی بین‌المللی اعزام می‌شود.

یولیا پرسیلد پس از ۱۲ روز فیلمبرداری، در تلویزیون دولتی روسیه گفت: به نظر می‌رسید که ۱۲ روز زیاد باشد اما من نمی‌خواستم وقتی همه چیز تمام شده است، کار را رها کنم.

در هر حال، در مورد این که آیا این نخستین تولید داستانی است که در فضا فیلمبرداری می‌شود، اختلاف نظر وجود دارد. در سال ۲۰۰۸، یک فیلم هشت دقیقه‌ای توسط “ریچارد گاریوت”(Richard Garriot)، گردشگر فضایی، روی ایستگاه فضایی بین‌المللی ساخته شد و فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی در آن نقش‌آفرینی کردند.

یک نمونه‌ ادامه‌دار از همکاری بین‌المللی در جهان

ایستگاه فضایی بین‌المللی از زمان پرتاب در سال ۱۹۹۸، نمونه‌ای درخشان از همکاری بین‌المللی بوده است. این ایستگاه شامل آژانس‌های فضایی آمریکا، اروپا، کانادا و ژاپن به همراه خدمه چرخشی از فضانوردان است.

به گفته ناسا، از ماه مه ۲۰۲۲، صدها نفر از ۲۰ کشور جهان از ایستگاه فضایی بین‌المللی بازدید کرده‌اند.

در ژوئیه سال ۲۰۲۲، در بحبوحه تنش شدید بین روسیه و آمریکا بر سر جنگ در اوکراین، آژانس فضایی روسیه برنامه‌های خود را برای خروج از ایستگاه فضایی بین‌المللی پس از سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که به همکاری چند دهه‌ای با ناسا در مدار پایان می‌دهد. “بیل نلسون”(Bill Nelson)، مدیر ناسا در بیانیه‌ ۲۶ ژوئیه خود گفت که روسکاسموس هیچ گونه برنامه‌ای برای پایان دادن به همکاری در ایستگاه فضایی بین‌المللی به ناسا ارائه نداده است.

به گزارش نیویورک تایمز، نلسون در این بیانیه گفت: ناسا به عملیات ایمن ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۳۰ متعهد است و اکنون در حال هماهنگی با شرکای خود است. ناسا از تصمیمات هیچ یک از شرکا اطلاعی ندارد.

مناظر خیره‌کننده زمین از فضا

فضانوردان روی ایستگاه فضایی بین‌المللی، با سرعت ۱۷۵۰۰ مایل در ساعت و ۲۵۰ مایل بالاتر از سیاره زمین حرکت می‌کنند و هر ۹۰ دقیقه به دور آن می‌چرخند. آنها با قرار داشتن در این موقعیت برتر، به طور مرتب تصاویر زیبایی را به اشتراک می‌گذارند که زمین را نشان می‌دهند. آنها از پدیده‌هایی مانند شفق قطبی، طوفان‌های سخت، فوران‌های آتشفشانی و آلودگی نوری عکس می‌گیرند.